ΔΕΙΤΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ το Ambergris, γκρίζο κεχριμπάρι ή αλλιώς αμπέρι ΑΛΛΑ ΚΥΡΙΩΣ ΠΟΥ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΚΑΙ ΤΙ "ΤΕΛΕΤΕΣ" ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΙ ΑΝΑΡΩΤΗΘΕΙΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΕ ΠΟΙΟ ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΤΑΠΤΩΣΗΣ ΕΧΕΙ ΦΤΑΣΕΙ Η ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ.
ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΚΑΤΑΛΩΝΕΙ ΜΕ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΤΡΟΠΟ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΦΑΛΑΙΝΑΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΝΑ ΤΑ ΧΡΥΣΟΠΛΗΡΩΝΕΙ ;;;
ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΒΑΖΟΥΝ ΣΤΑ ΑΡΩΜΑΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΕ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ (ΕΜΕΤΟ Ή ΓΑΣΤΡΙΚΟ ΥΓΡΟ Ή ΠΕΡΙΤΩΜΑΤΑ) ΦΑΛΑΙΝΑΣ;
ΚΙ ΟΜΩΣ ΑΥΤΟ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΑ ΑΚΡΙΒΑ ΑΡΩΜΑΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΟ ΔΟΓΜΑ ΠΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΕΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΑΚΟΜΗ 56 ΓΝΩΣΤΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΥΛΙΚΑ ΦΑΝΕΡΑ (ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΞΕΡΕΙ ΠΟΣΑ ΑΚΟΜΗ ΚΡΥΦΑ) ΣΕ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΤΕΛΕΤΗ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΙΤΕ ΚΑΘΕ 10 ΓΗΙΝΑ ΕΤΗ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΑΡΘΡΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΚΑΙ ΘΑ ΦΡΙΞΕΤΕ ΜΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ ΣΑΣ ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΡΘΡΩΝ
ΔΥΝΑΜΗ ΦΩΣ
ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 19-04-2022
ΠΡΩΤΟ ΑΡΘΡΟ:
Ποια πανάκριβη ουσία… βρομίζει πανάκριβα αρώματα;
Γοητευτικά, ακριβά αρώματα κλεισμένα σε μπουκάλια πολυτελείας θεωρούνται ότι τονίζουν τη θηλυκότητα (ή την αρρενωπότητα, αντίστοιχα) και είναι συνώνυμα του καλού γούστου. Προορισμένα για επιλεκτικές μύτες, είναι φτιαγμένα από εκλεκτά υλικά. Όπως σκόνη από… αποξηραμένο εμετό (ή τέλος πάντων γαστρεντερικά απόβλητα) φάλαινας, συστατικό που θεωρείται ότι προσθέτει κάτι μαγνητικό, αισθησιακό και ζωώδες στο ανθρώπινο δέρμα.
Το αηδιαστικό απόβλητο αναφέρεται συνήθως ως “νότες κεχριμπαριού” και αποτελεί το πιο ακριβό και περιζήτητο αρωματικό υλικό εδώ και χιλιετίες. Πρόκειται για το Ambergris, γκρίζο κεχριμπάρι ή αλλιώς αμπέρι. Ωστόσο, ο μοριακός βιολόγος Christopher Kemp, συγγραφέας του βιβλίου “Επιπλέων χρυσός: Η φυσική (και αφύσικη) ιστορία του γκρίζου κεχριμπαριού” – Floating gold: The natural (and unnatural) history of ambergris, ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται για εμετό αλλά για περιττώματα φάλαινας, που επιπλέουν στους ωκεανούς πριν ξεβραστούν σε κάποια ακτή και μοσχοπουληθούν σε εταιρίες αρωματοποιείας. Αν ισχύει αυτό, τότε τι βάζουμε τόσα χρόνια στο δέρμα μας για να μυρίζουμε όμορφα (!);
Το γκρίζο κεχριμπάρι είναι εξαιρετικά σπάνιο, επομένως πολύτιμο σχεδόν όσο και το χρυσάφι. Η τιμή του κυμαίνεται γύρω στα 20.000 δολάρια το κιλό. Όμως πώς συλλέγεται; Ας δούμε πρώτα πώς παράγεται.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, όταν οι φάλαινες φυσητήρες καταναλώνουν γιγάντια καλαμάρια, σουπιές και οστρακοειδή, έχουν δυσκολία στο να χωνέψουν τα σκληρά μέρη τους. Γι΄ αυτό το πεπτικό τους σύστημα εκκρίνει μια λιπαρή ουσία (αντίστοιχη της χολής), που περιβάλλει το δύσπεπτο τμήμα των θαλασσινών φτιάχνοντας μια μάζα.
Η μάζα αυτή (κάτι σαν γιγάντια πέτρα χολής) αποβάλλεται από το έντερο της φάλαινας και η ποσότητά της μπορεί να φτάσει μέχρι και εκατοντάδες κιλά τον χρόνο. Οι χολόλιθοι αυτοί ξεβράζονται (λόγω παλίρροιας) σε κάποια παραλία.
Όποιοι… τυχεροί τους ανακαλύψουν κατά σύμπτωση – όπως π.χ. στη Νέα Ζηλανδία, την Αυστραλία, τη Σκωτία και την Αγγλία – και καταλάβουν περί τίνος πρόκειται, τους μοσχοπουλούν στην αγορά.
Στην πραγματικότητα όμως, σύμφωνα με τον Kemp, υπάρχει ένα υπόγειο δίκτυο από τυχοδιώκτες συλλέκτες και μεταπράτες, οι οποίοι γνωρίζουν καλά πότε ο καιρός θα φέρει το αμπέρι στις ακτές – και τότε, όποιος προλάβει. Κάποιοι μάλιστα είναι ικανοί να το αποσπάσουν βίαια από τον πρωκτό της φάλαινας, αν βρεθούν σε χώρο με σφάγια φαλαινών.
Επειδή δεν είναι εύκολο να το ξεχωρίσεις ανάμεσα σε άλλα απόβλητα, ο πιο σίγουρος τρόπος είναι να το… μυρίσεις: Το φρέσκο αμπέρι είναι σχεδόν μαύρο και λέγεται ότι μυρίζει σαν κοπριά αγελάδας (όταν ωριμάσει και οξειδωθεί, αυτή η μυρωδιά αλλάζει και γίνεται πιο…εκλεπτυσμένη), ενώ το… ώριμο μπορεί να είναι υπόλευκο, κιτρινωπό, γκρίζο ή καστανό.
Είναι μια στερεά, αδιαφανής, εύφλεκτη κηρώδης μάζα, που θυμίζει κομμάτι σκληρού, παλιού τυριού με έντονη μυρωδιά. Με την πάροδο του χρόνου λέγεται ότι μυρίζει πιο…γλυκά, σαν ένα περίεργο μείγμα από καπνό, βρεγμένη γη, σάπιο ξύλο και γυαλιστικό επίπλων. Όταν το αναλάβει η επιστήμη της χημείας, παίρνει την καθαρή μορφή του και αποκτά μια πιο ευχάριστη μυρωδιά, η οποία στην αρωματοποιία χαρακτηρίζεται ως ζωώδης (animalic).
Οι απόψεις βέβαια διίστανται: Κάποιοι τη θεωρούν αηδιαστική, ενώ άλλοι την κατατάσσουν στις … αισθησιακές. Προστίθεται τόσο σε αντρικά όσο και σε γυναικεία αρώματα ως ενισχυτικό και σταθεροποιητικό στοιχείο, αφού αργεί πολύ να εξατμιστεί. Μία σταγόνα του έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει καταλυτικά ένα άρωμα κάνοντάς το να παραμένει πολλές ώρες στο δέρμα, όπως εξηγούν οι αρωματοποιοί.
Φημολογείται ότι, αν πέσει μία σταγόνα αμπέρι σε ένα κομμάτι χαρτί και φυλαχτεί μέσα σε ένα κλειστό βιβλίο, το άρωμά του θα παραμείνει για 40 χρόνια, ενώ αν πέσει στα δάχτυλα θέλει πολλές μέρες και καλό πλύσιμο για να φύγει. Έτσι έχει χρησιμοποιηθεί επίσης για να αρωματίσει αποξηραμένα φρούτα και καπνό τσιγάρων.
Το ερώτημα βέβαια είναι αν η συλλογή και η χρήση του είναι νόμιμες, αλλά αυτό εξαρτάται από τους νόμους της κάθε χώρας. Για παράδειγμα, στη Γαλλία – την καρδιά των ακριβών αρωμάτων – είναι νόμιμο, ενώ στις ΗΠΑ έχει απαγορευτεί από το 1972.
Το εμπόριο του γκρίζου κεχριμπαριού ανθίζει εδώ και αιώνες. Οι Κινέζοι το ονόμαζαν “άρωμα από το σάλιο του δράκου” πιστεύοντας πως είναι το σάλιο που κυλά απαλά από τα χείλη των θαλάσσιων δράκων, όταν αυτοί κοιμούνται μακάρια επάνω στα βράχια της θάλασσας.
Οι Ιάπωνες, πιο προσγειωμένοι, το ονόμαζαν από πολύ παλιά “περιττώματα φαλαινών”. Βέβαια όλων αυτών είχαν προηγηθεί οι Αιγύπτιοι της αρχαιότητας, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως θυμίαμα και φάρμακο για διάφορες ασθένειες.
Ακόμα, δεν λείπουν οι φήμες για τις αφροδισιακές του ιδιότητες, γι΄ αυτό κάποιοι (π.χ. τον Μεσαίωνα) το προσέθεταν στο φαγητό και το ποτό τους ως καρύκευμα – συνήθεια που, όπως λέγεται, σε κάποια μέρη διατηρείται ως σήμερα.
Τα προηγούμενα χρόνια έγινε γνωστό ότι αναπαράχθηκε (σε περιορισμένη ποσότητα) το άρωμα που φορούσε πριν από 200 χρόνια η Μαρία Αντουανέτα, παρασκευασμένο ειδικά για εκείνη. Αν αναλογιστούμε ότι το βασικό συστατικό του ήταν το γκρίζο κεχριμπάρι, ίσως δικαιολογείται η τιμή του πρότυπου αρώματος: 11.000 δολάρια το μπουκάλι.
Το αμπέρι υπήρξε επίσης αγαπημένο του βασιλιά Καρόλου Β΄ της Αγγλίας, όχι ως άρωμα αλλά ως… λιχουδιά (μαζί με αβγά). Το ίδιο γούστο είχε και ο Λουδοβίκος ο 15ος, ο οποίος αρωμάτιζε με αυτό τα αγαπημένα του πιάτα. Όσο για την βασίλισσα Ελισάβετ Α΄, απλώς το χρησιμοποιούσε για να αρωματίζει τα γάντια της…
Στη σύγχρονη εποχή το αμπέρι κατάφερε να μπει ακόμα και σε κρεατόπιτες και ποτά, για να προσδώσει τη… μοναδική νοστιμιά του (!) και να κάνει τη διαφορά. Όπως η πίτα αξίας 4.700 δολαρίων που εμπνεύστηκε ο σύγχρονος σεφ Andrew Stellitano ή τα ενισχυμένα με γκρίζο κεχριμπάρι ποτά που σερβίρονται σε πολυτελή αμερικανικά μπαρ, σύμφωνα με το businessweek.
Η βιομηχανία αρωμάτων, λόγω της σπανιότητας και της υψηλής τιμής του υλικού, φυσικά επιχείρησε (και τα κατάφερε) να φτιάξει χημικό υποκατάστατο χρησιμοποιώντας ένα συστατικό του φασκόμηλου και ένα… κολοβακτηρίδιο, το Escherichia coli, το οποίο βρίσκεται στα κόπρανα ζώων και ανθρώπων. Έτσι, για να μην το στερηθούμε…
ΠΗΓΗ ΠΡΩΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ: https://poiostigiati.gr/amberi-falaina-arwmata/
ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΡΘΡΟ
Άγιο Μύρο, το καθαγιασμένο έλαιο που παρασκευάζεται κάθε 10 χρόνια στο Φανάρι
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, την Κυριακή των Βαΐων, απονέμει τους επίχρυσους σταυρούς διακονίας στους μυρεψούς που θα παρασκευάσουν το Άγιο Μύρο, ενώ τη Μεγάλη Δευτέρα θα ανάψει τη φωτιά κάτω από τους χάλκινους λέβητες, στους οποίους θα γίνει η έψηση. Φέτος, δέκα μυρεψοί θα αναδεύουν τα αρωματικά συστατικά, φυτικής και ζωικής προέλευσης, μέσα στους χάλκινους λέβητες, τους οποίους δώρισαν στο Πατριαρχείο το 1807 οι σαράφηδες (αργυραμοιβοί) της Πόλης.
Ανάμεσα στα συστατικά του Αγίου Μύρου, εκτός από το παρθένο ελαιόλαδο, τον ερυθρό ξηρό οίνο και το ροδέλαιο, το οποίο προέρχεται από τη Βουλγαρία και είναι χορηγία του Πατριαρχείου της Βουλγαρίας κ.ά., περιλαμβάνονται και δύο εξαιρετικά σπάνια, ζωικής προέλευσης υλικά: το άμπαρι (amber gris γαλλική ονομασία, gray amberi η αγγλική, misk-ü amber η τουρκική), που προέρχεται από αποβολή γαστρικού περιεχομένου -έμετο- αχώνευτων τμημάτων της διατροφής της φάλαινας φυσητήρα (Physeter macrocephalus η λατινική ονομασία, Sperm Whale η αγγλική) και ο μόσχος, που προέρχεται από αδένα είδους αρσενικής δορκάδος (=ζαρκάδι ή μοσχοδορκάς) του Θιβέτ (Moschus moschiferus, η λατινική της ονομασία).
Για τη διαδικασία της παρασκευής του Αγίου Μύρου μίλησε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο φαρμακοποιός δρ. Γεώργιος Σάββιτς, στον οποίο, το Νοέμβριο του 2021, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απένειμε το Οφφίκιο του Άρχοντος Μυρεψού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, προκειμένου να έχει την ευθύνη για την προετοιμασία, την παρασκευή και την έψηση του Αγίου Μύρου.
Ο κ. Σάββιτς μετείχε για πρώτη φορά στην έψηση του Αγίου Μύρου το 1973 ως μέλος του Σώματος των Κοσμητόρων (το οποίο συνιστούν οι μυρεψοί), όταν ακόμη ήταν βοηθός στην έδρα Φαρμακογνωσίας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, ενώ οι επόμενες φορές ήταν στις εψήσεις που έγιναν το 1992, το 2002 και το 2012. Μάλιστα, στην έψηση του 2012 μετείχε ως Αρχιμυρεψός καθώς ο τότε Άρχων Μυρεψός Πρόδρομος Θανάσογλου αδυνατούσε να επιτελέσει τα καθήκοντά του, λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του.
Να σημειωθεί ότι το αξίωμα του μυρεψού το κατείχαν στο Βυζάντιο ιατροί και φαρμακοποιοί. Οι ιατροί ασκούσαν «το θεραπευτικό τους έργον στα νοσοκομεία των μονών ή στα ιδιωτικά των ιατρεία», ενώ οι μυρεψοί φαρμακοποιοί παρασκεύαζαν και διέθεταν διάφορα φάρμακα, αρωματικές ουσίες και άλλα παρόμοια στα μυρεψεία ή μυροπωλεία. Σήμερα, μυρεψοί είναι φαρμακοποιοί και χημικοί.
Τα 57 συστατικά και η προετοιμασία για την έψηση του Αγίου Μύρου
«Για την παρασκευή του Αγίου Μύρου χρησιμοποιείται η σύνθεση που υπάρχει στον επίσημο και οριστικό Πατριαρχικό Κατάλογο, ο οποίος συντάχθηκε το 1890 και ισχύει μέχρι σήμερα. Η σύνθεση αυτή περιλαμβάνει 57 υλικά, κυρίως δρόγες. Οι δρόγες είναι συστατικά από διάφορους ιστούς φυτών. Μπορεί να είναι ρίζες, άνθη, φλοιός, σπέρματα, δηλαδή σπόροι, βολβοί, ρίζες, κόμμεα, ρητίνες και διάφορα άλλα συστατικά, τα οποία προέρχονται από φυτά ή θάμνους ή δέντρα ή λουλούδια. Η προετοιμασία για την παρασκευή του Αγίου Μύρου φέτος άρχισε περίπου στις αρχές Μαρτίου, με την παραγγελία των συστατικών που θα χρησιμοποιηθούν», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.
Τα 57 υλικά που αναφέρονται στον Πατριαρχικό Κατάλογο, κάποια από τα οποία είναι γνωστά στους πολλούς, ενώ κάποια ελάχιστοι τα γνωρίζουν, είναι τα εξής: έλαιον καθαρόν, οίνος στίφων μέλας, ανθόνερον αρίστης ποιότητας, ροδόσταμον αρίστης ποιότητας, μαστίχη καθαρή, μετζουβί ή κόμμι ευώδες, άμωμον, ξυλαλόη μαβέρτη, πέπερι μακρό, κάρυα αρωματικά, φύλλος ινδικός, ξυλοκασία ήτοι αγγέλικα Βοεμίας, στύραξ υγρά, σμύρνα καθαρά, πέπερις, εχινάνθη, ξυλοβάλσαμον, άκορος ή κάλαμος ευώδης, ίρις φλωρεντινή, βάκχαρις ή αντ' αυτής εμπερατόρια (σαφράν), αριστολοχία βέρα, καρποβάλσαμον ή κουβέβι, κύπερις, μυρισινόκοκκα, νάρδος κελτική, κασσία μέλαινα ή αντ' αυτής κασκαρίλια όπερ εστί φλοιός αμπάρεως, βάλανος μυρεψική, καρδάμωμον μικρόν, καρυόφυλλα, κιννάμωμον, άσσαρον βέρον, μάκερος Ολλάνδας, τερέβινθος βενετική, ρετσίνη λευκή καθαρά, μυροβάλανον καθαρόν, σάμψυχος ή μαντζουράνα, λάδανος καθαρά, στάχυς νάρδου ινδικού, λίβανος λευκός, ζιγγίβερις λευκή, ζαρνάβας, τύλλις, ελένιον. Μετά την έψηση προστίθενται έλαιον κινναμώμου σειλάνικον, έλαιον καρυοφύλλων, μοσχοκαρυδέλαιον Ολλάνδας πηκτόν, βάλσαμον Μέκκας ήτοι βαλσαμέλαιον, ροδέλαιον ή έλαιον τριανταφύλλου, έλαιον μάκερις, έλαιον κίτρου, έλαιον καρποβαλσάμου, έλαιον σαμψύχου, έλαιον δάφνης, έλαιον δενδρολιβάνου, έλαιον νάρδου ή λεβάντας, μόσχος ινδικός και άμπαρι.
Τα συστατικά αυτά, όπως αναφέρει ο κ. Σάββιτς, δεν είναι δυνατόν να βρεθούν όλα σε μία χώρα ή σε ένα σημείο κάποιας χώρας και γι' αυτό τον λόγο παραγγέλνονται από διάφορες χώρες.
«Η βάση του Αγίου Μύρου είναι το παρθένο ελαιόλαδο και ο ερυθρός οίνος, που πρέπει να είναι στίφων, δηλαδή ξηρός. Μετά είναι το ροδόσταμο και το ανθόνερο, που είναι παρασκευάσματα τα οποία γίνονται κατά την παραγωγή (με απόσταξη) του ροδέλαιου και του αιθερίου ελαίου των ανθέων του κίτρου. Το ανθόνερο και το ροδόσταμο μπορούν να παρασκευαστούν και με άλλη μέθοδο. Δηλαδή προσθέτουμε σε νερό μερικές σταγόνες ροδέλαιο ή αιθέριο έλαιο από άνθη κίτρου και με έντονη ανάμειξη παρασκευάζεται το ζητούμενο "αρωματικό ύδωρ", όπως ονομάζονται όλα τα "αρωματικά ύδατα" στην κοσμητολογία», εξηγεί ο κ. Σάββιτς.
Τα σπανιότερα συστατικά του Αγίου Μύρου
«Υπάρχουν ορισμένα συστατικά, τα οποία δεν μπορούν να βρεθούν λόγω το ότι δεν υπάρχουν. Π.χ. μια ουσία που φέτος δεν θα μπορέσουμε να τη βρούμε, αλλά θα χρησιμοποιήσουμε από απόθεμα που έχει μείνει από το την προηγούμενη έψηση του 2012, είναι το άμπερι, το οποίο είναι προϊόν που αποβάλλει από το στομάχι της η φάλαινα φυσητήρας. Αυτό το υλικό, όταν αποβληθεί από το στομάχι της φάλαινας, επιπλέει στην επιφάνεια της θάλασσας και με το αλάτι και τη θερμοκρασία του ήλιου γίνεται κάποια εσωτερική χημική διεργασία, η οποία του δίνει κάποιο άρωμα. Ο βασικός ρόλος αυτού του υλικού είναι ότι είναι προσηλωτικό του αρώματος επάνω στην επιδερμίδα του ανθρώπου, δηλαδή κρατάει το άρωμα αρκετές ώρες και γίνεται αισθητό από αυτόν που το φέρει επάνω του. Όταν και αν βρεθεί το άμπαρι είναι πανάκριβο. Σε μελλοντικές εψήσεις του Αγίου Μύρου, εάν δεν βρεθεί αυτό το υλικό, πιθανόν να χρησιμοποιηθεί κάποιο υποκατάστατο που έχει τις ιδιότητες που έχει το φυσικό άμπαρι. Ένα άλλο σπάνιο υλικό, το οποίο επίσης δεν βρήκαμε φέτος και θα χρησιμοποιήσουμε κάποιο φυτικό υποκατάστατο, είναι ο μόσχος που προέρχεται από τον αδένα ενός είδους δορκάδας (ζαρκαδιού) που ζει στο Θιβέτ και φαίνεται ότι είναι είδος υπό εξαφάνιση. Έτυχε να συναντήσω έμπορο αυτής της ουσίας που την πουλούσε 250 δολάρια το γραμμάριο. Για το Άγιο Μύρο χρησιμοποιούνται περίπου 50 γραμμάρια μόσχου. Τα σπάνια υλικά είναι πολλά, αλλά ευτυχώς βρίσκονται ακόμα στην αγορά. Π.χ. υπάρχει ένα, το οποίο λέγεται λάδανο, που μας έρχεται ως χορηγία από την Κρήτη και προέρχεται από το φυτό που λέγεται λαδανιά (Cistus creticus, η λατινική ονομασία του). Το είδος αυτό, όμως, έχει αρχίσει να μειώνεται σημαντικά στην Κρήτη. Αντιθέτως, οι Ισπανοί το καλλιεργούν στη χώρα τους, αποφεύγοντας την εξαφάνιση του από τη φύση», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.
H διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου
Μία ημέρα πριν αρχίσει η διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου, την Κυριακή των Βαΐων, όπως αναφέρει ο κ. Σάββιτς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ευλογεί τους μυρεψούς, απονέμοντας σε αυτούς τους σταυρούς διακονίας.
«Ο αριθμός των μυρεψών κάθε φορά ποικίλλει. Έτυχε να παρευρεθώ σε έψηση μύρου με επτά μυρεψούς έτυχε όμως και με 10-11. Φέτος είμαστε 10 βάσει της Συνοδικής Απόφασης του Παριαρχείου που εκδόθηκε τον Μάιο του 2021. Αυτοί οι 10 μυρεψοί συνιστούν το Σώμα των Κοσμητόρων, συμπεριλαμβανόμενου και του προϊσταμένου Άρχοντος Μυρεψού», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.
«Η διαδικασία της παρασκευής του Αγίου Μύρου αρχίζει τη Μεγάλη Δευτέρα και ολοκληρώνεται τη Μεγάλη Τετάρτη, ενώ τη Μεγάλη Πέμπτη γίνεται ο καθαγιασμός του, η λιτάνευση και η τοποθέτησή του στο Μυροφυλάκιο του Πατριαρχείου. Αλλά μέχρι την Κυριακή των Βαΐων και ξεκινώντας γύρω στον Μάρτιο, φτιάχνουμε εκχυλίσματα από τα διάφορα βότανα που έχουμε αγοράσει από την Αιγυπτιακή Αγορά της Κωνσταντινούπολης. Αυτά τα φιλτράρουμε και τα προσθέτουμε στο Άγιο Μύρο την πρώτη μέρα που αρχίζει η παρασκευή του. Αφού έχουν γίνει οι προκαταρκτικές εργασίες, δηλαδή ο καθαρισμός και ο έλεγχος του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται, αρχίζει η διαδικασία της έψησης, νωρίς το πρωί της Μεγάλης Δευτέρας, στο Κουβούκλιο του Πατριαρχείου, ένα κομψό ξύλινο περίπτερο δίπλα στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου», συνεχίζει ο κ. Σάββιτς.
Τη Μεγάλη Δευτέρα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, μετά τη λειτουργία της Προηγιασμένης, όπως ορίζει το τυπικό, ραντίζει με αγιασμό τα υλικά και τα σκεύη, και ανάβει τη φωτιά στους λέβητες. «Για το άναμμα της φωτιάς χρησιμοποιούνται παλαιά εκκλησιαστικά έγγραφα άνευ αξίας καθώς επίσης κατεστραμμένα βιβλία και εικόνες που δεν έχουν καμία ιστορική ή καλλιτεχνική αξία. Η διαλογή αυτών γίνεται από ιερωμένους, οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι στην ιστορία εκκλησιαστικής τέχνης», αναφέρει ο κ. Σάββιτς.
Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της παρασκευής του Αγίου Μύρου, δηλαδή από τη Μεγάλη Δευτέρα έως τη Μεγάλη Τετάρτη, ο Πατριάρχης, μητροπολίτες και κληρικοί εναλλάσσονται στην ανάγνωση κεφαλαίων του Ευαγγελίου και περικοπών της Καινής Διαθήκης.
«Υπάρχουν επτά θερμαινόμενοι χάλκινοι περιέκτες (λέβητες/καζάνια) που χρησιμοποιούνται για την έψηση του Αγίου Μύρου, τους οποίους δώρισε το 1807 στο Πατριαρχείο το Σωματείο Αργυραμοιβών (σαράφηδων). Φέτος θα χρησιμοποιηθούν λιγότεροι (τέσσερις ή πέντε από αυτούς). Φροντίζουμε να υπάρχει σταθερή θερμοκρασία για να ζεσταίνει το περιεχόμενο των λεβήτων, στους οποίους πρώτα βάζουμε το ελαιόλαδο και μετά το κρασί και στη συνέχεια βάζουμε, με τη σειρά: το ανθόνερο, το ροδόνερο και τα διάφορα φυτικής προέλευσης εκχυλίσματα, τα οποία συν τω χρόνω αναδεύονται με τις παραδοσιακές ξύλινες κουτάλες. Αυτό το κάνουν οι κοσμήτορες. Ο λαός μπορεί να συμμετέχει μόνο για την ευχή ή για το έθιμο και να αναδεύσει γυρίζοντας μια-δυο φορές την κουτάλα. Όσο γίνεται η ανάδευση, η θερμοκρασία παρακολουθείται με θερμόμετρο γιατί δεν πρέπει να ξεπεράσει κάποιους βαθμούς, επειδή υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν τα υλικά, αν βράσουν. Αργά το απόγευμα σταματάει η ανάδευση και η φωτιά σχεδόν σβήνει. Η ίδια διαδικασία συνεχίζεται τη Μεγάλη Τρίτη. Προσέρχεται πάλι ο Πατριάρχης στο Κουβούκλιο, ψάλλει τον Μικρό Παρακλητικό Κανόνα της Θεοτόκου και μετά τις μνημονεύσεις ρίχνει τα πέταλα λουλουδιών εποχής μέσα στους λέβητες ευλογώντας στο Άγιο Μύρο. Τη Μεγάλη Τρίτη σταματάει η θέρμανση στους λέβητες και το Άγιο Μύρο μέχρι το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης, έως ότου ψυχθεί επαρκώς (περίπου 25-30 βαθμούς Κελσίου). Τη Μεγάλη Τετάρτη, αφού έχει ψυχθεί το περιεχόμενο των λεβήτων και φτάσει στους 25-30 βαθμούς, γίνεται η προσθήκη των αιθερίων ελαίων. Τα αιθέρια έλαια τοποθετούνται μετά την ψύξη, γιατί εάν θερμανθούν, εξατμίζονται. Το ροδέλαιο, που είναι το βασικότερο αρωματικό συστατικό του Μύρου, το προσθέτει ο Πατριάρχης τη Μεγάλη Τετάρτη. Αμέσως μετά από αυτή τη διαδικασία της προσθήκης, ανάμειξης και ανάδευσης με τις ξύλινες κουτάλες του μείγματος, αρχίζει η διαδικασία της διήθησης δηλαδή του φιλτραρίσματος του Μύρου. Μετά τη διήθηση, το Άγιο Μύρο τοποθετείται σε ασημένιους αμφορείς και δοχεία και τη Μεγάλη Πέμπτη κατά τον όρθρο, αφού γίνει ο καθαγιασμός στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, ιερείς, κρατώντας ανά δύο τον κάθε αμφορέα, μεταφέρουν το Άγιο Μύρο στο Μυροφυλάκιο του Πατριαρχείου», προσθέτει ο κ. Σάββιτς.
Σημειώνει επίσης ότι συνήθως παρασκευάζεται ποσότητα 400-500 λίτρων, αλλά φέτος θα παρασκευαστούν περίπου 350 λίτρα Αγίου Μύρου, διότι υπάρχει απόθεμα από την προηγούμενη έψηση στο Μυροφυλάκιο. Το Άγιο Μύρο αποστέλλεται κατόπιν αιτήματος στις Ορθόδοξες Μητροπόλεις προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στις βαπτίσεις και στο καθαγιασμό της Αγίας Τράπεζας στα θυρανοίξια ναών. Επίσης χρησιμοποιείται και κατά το Μυστήριο του Χρίσματος σε χριστιανούς άλλων δογμάτων που ασπάζονται την Ορθοδοξία. Στο παρελθόν, όταν υπήρχαν Ορθόδοξοι βασιλείς και αυτοκράτορες, χρησιμοποιούταν κατά τις τελετές στέψης.
Αγγέλα Φωτοπούλου
ΠΗΓΗ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΑΡΘΡΟΥ: https://www.amna.gr/home/article/640088/Agio-Muro--to-kathagiasmeno-elaio-pou-paraskeuazetai-kathe-10-chronia-sto-FanariΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΔΙΚΑ ΣΑΣ
